Pewność dostępu do własnych finansów — zarówno w czasie kryzysu, jak i dobrej prosperity — jest jednym z naturalnych dążeń każdego świadomego obywatela. Scenariusz, wedle którego upada bank, a wraz z nim przepadają wszystkie zgromadzone pieniądze, jest jednym z najczarniejszych, jaki pojawia się w głowie osoby odkładającej w nim swe oszczędności. Rozwiązaniem zabezpieczającym nie jest chowanie pieniędzy w skarpecie, a po prostu deponowanie ich w miejscu, które odprowadza składki do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego — co to jest i jak działa ta instytucja?
Główne założenia BFG
Bankowy Fundusz Gwarancyjny powstał już dość dawno, jeszcze w czasach intensywnych przemian ustrojowych — w latach dziewięćdziesiątych. Ponad dwadzieścia lat później, pierwotna ustawa z 14 grudnia 1994 roku została ponownie dopracowana przez rząd. Obecnie obowiązuje dokument z 10 czerwca 2016 r.
W praktyce BFG to specjalne konto w Narodowym Banku Polskim, na które składki odprowadzają w sposób cykliczny poszczególne banki. Jeśli któraś z tych instytucji zaliczy upadek i przestanie być wypłacalna, ze zgromadzonej puli są wypłacane odszkodowania wraz z odsetkami, które kierowane są do wszystkich osób korzystających z usług feralnego banku. Nadzorem działań Bankowego Funduszu Gwarancyjnego zajmują się specjaliści zatrudnieni w warszawskiej siedzibie przy ulicy ks. Ignacego Jana Skorupki.
Jak działa Bankowy Fundusz Gwarancyjny? Podwójna struktura
Funkcjonowanie BFG można w dość luźny sposób powiązać z systemem prowadzenia działalności przez dowolną fundację. Oczywiście najważniejszym funduszem w BFG jest ten, który określamy jako statutowy. Realizacja założeń polega na gromadzeniu środków państwowych i pochodzących z NBP, ich bezpieczne przechowywanie, a także nadzór nad ewentualnymi wpływami z masy upadłościowej. W razie potrzeby pieniądze te są kierowane do poszkodowanych osób.
Drugi fundusz, opisywany jako pomocniczy, przeznaczony jest na bieżącą działalność samej instytucji. Dzięki niemu mogą być prowadzone akcje kontrolne, utrzymywana jest siedziba i jej pracownicy. Wyodrębnienie części pieniędzy na działalność własną pozwala na nieprzerwaną ciągłość pracy kontrolnej Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Uwaga! Gwarancjami z Funduszu nie są objęte wszelkie stosunkowo ryzykowne instrumenty finansowe, takie jak inwestycja w akcje giełdowe.
Ile pieniędzy może wypłacić Bankowy Fundusz Gwarancyjny?
Jednorazowa wypłata w ramach zadośćuczynienia nie jest realizowana do pełnej kwoty zgromadzonej na rachunkach osób poszkodowanych. Na szczęście suma ta jest i tak bardzo wysoka, więc dla większości klientów banku ograniczenia nie będą stanowiły realnego problemu. Gwarancja obejmuje bowiem maksymalnie 100 000 euro, wypłacane w przeliczeniu na złotówki. W niektórych momentach kwota ta może być podniesiona aż do 200 000 euro, ale są to przypadki szczególne, a ich zasadność określa w sposób szczegółowy ustawa. Dlatego umieszczając pieniądze w instytucji odprowadzającej składki do BFG, należy brać pod uwagę pełne bezpieczeństwo do 100 tysięcy euro. Sumy większe warto dywersyfikować poprzez inwestycje lub deponowanie ich w różnych bankach. Co ciekawe — w przypadku kont współdzielonych, limit liczony jest na każdego ze wspólników z osobna.
Jak przebiega proces wypłat z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego?
Pierwszym krokiem musi być ogłoszenie upadłości przez bank. W praktyce ten proces jest zazwyczaj najdłuższy, ponieważ schemat działań musi zawrzeć w sobie interwencję Komisji Nadzoru Finansowego, w tym skierowany przez nią pozew sądowy. Po osiągnięciu tego etapu reszta formalności przebiega już dość szybko.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny wypłaca należności w ok. tydzień od dnia złożenia wniosku o upadłości. Przez trzy pierwsze dni trwa zbieranie danych na temat wysokości kwot jakie muszą być wypłacone. Następnie dane deponentów są weryfikowane, a później przekazywane do tzw. banku-agenta. Jest to bank detaliczny, który może pochwalić się prowadzeniem przynajmniej 2000 placówek na terenie całego kraju. Taki wymóg występuje ze względu na to, aby dostęp do wypłat był możliwie jak najbardziej wygodny po stronie wszystkich poszkodowanych.
Po analizie i weryfikacji oraz wprowadzeniu danych do systemów informatycznych, po siedmiu dniach następuje wypłata całości kwoty przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Co istotne, obliczenia uwzględniają nie tylko kapitał początkowy, ale i wszystkie należne odsetki.
Odpowiedź na pytanie: „Co to jest Bankowy Fundusz Gwarancyjny?”, można zatem ująć w jednym zdaniu: Jest to forma państwowego ubezpieczenia środków obywateli, zgromadzonych w danym banku. W razie upadłości pieniądze nie przepadają, a trafiają do deponentów w postaci zwrotu (wraz z odsetkami), realizowanego przez inny, duży bank detaliczny. Na to, aby system miał szansę zadziałać, składa się nie tylko Ministerstwo Finansów, ale i poszczególne banki z osobna.
